Dat éischt Bidbook, mat deem sech Esch der EU Kommissioun als Kulturhaaptstad präsentéiert, gëtt am Abrëll 2016 virgestallt. Fir d’Konzept auszeschaffen huet de Chef vum Escher Kulturservice Ralph Waltmans sech de Kulturberoder Emmanuel Vinchon un d’Säit geholl, deen dat éischt Bidbook mam Titel “All we need is love” entwërft. Dëse Kulturberoder huet schonn fir d’Kulturhaaptstied Lille2004 a Mons2015 geschafft an ass offensichtlech dovunner iwwerzeegt, dass zu Esch näischt schifgoe kann. De Feedback vun der EU Kommissioun ass desastréis. Den Escher Projet gëtt als iwwerflächlech, generesch, onausgeschafft an als net nohalteg kritiséiert. Deen eenzege Grond firwat et fir Esch iwwerhaapt weidergeet ass, dass sech keng aner Stad aus Lëtzebuerg beworben huet. De Jury erwähnt souguer explizit a sengem Rapport, dass een net einfach ee Copy-Paste vun Lille2004 a Mons2015 maache kéint (S.17).

Op dëse Feedback hin, gëtt zu Esch seriö ëmgeduecht. Amplaz vum Emmanuel Vinchon an dem Ralph Waltmans schafft elo een Team ronderëm d’Janina Strötgen an den Andreas Wagner een neit Konzept aus. Elo wëll een mam Bidbook “Remix”, dat d’Fro vun der sozialer a kultureller Duerchmëschung vun Esch an de Virdergrond stellt a sech op déi nei Kulturstrategie vun Esch baséiert, iwwerzeegen.

Et wor eng Fuerderung vun der EU Kommissioun: Esch bräicht eng richteg Kulturstrategie, déi d’Kulturpolitik vun der Stad nohalteg a laangfristeg leed. Bis dohinner hat sech Esch graff un den UN-Ziler fir Kulturpolitik orientéiert a wor dofir Deel vum Netzwierk “Agenda 21 for Culture”. Lo gëtt zesumme mat verschiddenen Expert*innen an Institutiounen aus der Escher Kulturwelt eng seriö Strategie ausgeschafft, zu där sech sämtlech politesch Parteien bekennen.

Sou entsteet mam Plan Connexions deen éischten Kulturentwécklungsplang zu Lëtzebuerg. Et ginn 5 Prioritéiten festgeluecht an och konkret Pisten virgeschloen, fir dës Prioritéiten unzegoen.

1. Soutenir la création dans la Ville
2. Favoriser la diversité culturelle et l’accès de tous à la culture
3. Faciliter la possibilité pour tous, de se former par la culture et aux cultures
4. Soutenir le développement économique par la culture
5. Valoriser l’image d’Esch à l’extérieur et aux yeux des eschois

Bei de konkreten Aktiounspläng fannen sech eng Rei Initiativen, déi a Richtung vun engem Tiers-Lieu deiten. Sou gëtt z.B. dovunner geschwat: “mettre en place des Maisons de quartier pour les associations” oder och “création de lieux pour favoriser la création : résidences d’artistes, pôle créatif (à l’image de Luxinnovation), fab lab, cluster et / ou d’un hub, à moyen /long termes” (S.59).

Iddien ronderëm d’Aktivatioun vum Industrie-Site Esch-Schëffleng kurséieren schonn eng Zäit laang. Dat éischt Bidbook bleift immens vague a schwätzt vun der Méiglechkeet um Terrain vun der Friche Esch-Schëffleng en “space for exchanges in a context of artistic creation” ze schafen (S.54-55). D’Intentiounen dohannert gi net verstoppt. De Michel Wurth, Virsëtzenden vun Arcelor-Mittal Lëtzebuerg, deenen den Terrain an d’Gebaier gehéieren, gëtt am Bidbook zu Wuert komme gelooss. Arcelor-Mittal wëll d’Kultur fir d’Aktivatioun vum Site notzen an d’Plaz, op där zukünfteg Wunnquartieren entstoe sollen, bekannt an attraktiv maachen.

Mat der neier Equipe vun Esch2022 ginn d’Pläng méi konkret. Déi deemoleg Koordinator*innen Andreas Wagner an Janina Strötgen erklären am Februar 2017 hier Iddi vun engem “Remix Center”:

“wir wollen daraus auch einen konkreten Ort machen, wo jede Person ihre Ideen für Projekte einreichen kann […] WOXX: Wo könnte dieser Ort sein? Janina Strötgen: Wir denken zum Beispiel an die Verwaltungsgebäude der alten Arbeds-Universität in Richtung Esch-Schifflingen. Da müsste man natürlich noch klären ob, und falls ja, wie diese Gebäude zugänglich und verfügbar sind.” (WOXX, 2017)

D’Schicksalwal 2017 sollt just de Startpunkt vun der politescher Karriär vum Pim Knaff ginn. Den villbeschäftegten Affekot a Sekretär vun der Escher Fola, deem zu Esch een éischter zweifelhaftem Ruff ëmgëtt, mécht sech prett fir méi (Wort, 2017). 2019 gëtt hien Kandidat vun der DP fir d’Europawalen, 2020 réckelt hien an d’Chamber no an baut seng Muecht innerhalb vun der DP aus.

Wéi d’DP no de Walen géint d’Equipe vun Esch2022 virgeet, ass De Pim Knaff an éischter Rei mat dobäi (Land, 2018). Wat De Pim Knaff dozou qualifizéiert Kulturpolitik ze maachen, bleift onbekannt. No baussen bekennt hien sech zur Escher Kulturstrategie, déi am Plan Connexions festgeluecht ginn ass. Hannert de Kulissen fënnt hien awer séier Gefalen un den elitären Events vun der Héichkultur.

Als eenzeg Partei bleiwen déi Gréng och no de Walen 2017 un der Muecht. Den Martin Kox gëtt Schäffen fir Bauten a Logement an kann domat endlech selwer ee Projet ustoussen, iwwert deen hien sech virdrunner mat senger aler Koalitiounspartnerin LSAP souguer ëffentlech gestridden hat: d’Renovatioun vum sougenannten “Bridderhaus”, dat zanter enger Zäit eidel steet.

D’Kulturhaaptstadt kënnt do als Argument ganz geleeën: Hei soll elo iergendeppes mat Konscht entstoen, besonneg genee ass d’Iddi net, déi de Martin Kox 2018 dem Wort begeeschtert präsentéiert. Am wichtegsten schéngt, dass doduerch aus enger Parkplaz ee weideren Deel vum Park gëtt. E Park un deem, an dat steet net am Wort-Artikel, reng zoufälleg den Martin Kox selwer wunnt, de Beräich ronderëm d’Bridderhaus läit um perséinlechen Liiblingsspadséierwee vum Schäffen.

De Projet Bridderhaus ass ee Skandal fir sech. D’Konzept gëtt direkt e puer mol geännert an d’Unzuel vun de Kummeren fir Kënschtlerinnen an der Kënschtlerinnenresidenz dobäi Schrëtt fir Schrëtt reduzéiert, vun ufanks 17 (Tageblatt, 2019) op schlussendlech 8 (Bridderhaus, 2025) vun deenen awer just een Brochdeel wierklech genotzt gëtt. 2023 woren 2 Kummeren bewunnt, aktuell och just 2. De Fait, dass et just eng eenzeg gemeinsam Kichen gëtt an een fir an d’Dusch d’Stackwierk wiessele muss weist, wéi onpraktesch d’Bridderhaus konzipéiert gouf. Insgesamt ginn awer iwwer 10 Mio. € fir d’Doutsanéiere vum Gebai drop. Hockeren fir iwwer 600€ gi kaf, an amplaz richtege Better ginn Couchen fir iwwer 2.500€ d’Stéck kaf. Dobaussen suergen déck Pavé-Steen dofir, dass jo nëmmen keng Persoun aus dem noen Altersheem mam Rollator hiere Wee bis an de Konschtpalast fënnt an dobannen ginn aus den Aarbechtsräim séier Ausstellungsräim. D’Bridderhaus gëtt net rechtzäiteg fir den Ufank vun der Kulturhaaptstad fäerdeg, d’Haaptgebai bleift bis an den Hierscht 2022 eng grouss Baustell, d’Niewegebäi gëtt éischt 2024 fäerdeg. D’Bridderhaus gëtt an der Zäit haaptsächlech vum administrative Personal vu frEsch benotzt.

Wann hien e Wonsch fräi hätt, dann géif hien gären den Bruce Springsteen virun den Héichiewen gesinn, sou den Escher Buergermeeschter Georges Mischo komplett onironesch an engem Video um Youtube-Kanal vun Esch2022 am Mäerz 2019. Vun der Buedemstännegkeet an dem Fokus op Diversitéit a sozialen Zesummenhalt aus dem “Remix” Bidbook ass dee Moment schonn näischt méi iwwereg. Als Präsident vum CA vun Esch2022 bedeelegt sech de Georges Mischo dorunner, d’Kulturhaaptstad zur Marketing-Campagne ëmzebauen.

Wärend Leit vun der Equipe vun Esch2022, an dat ass wéi sämtlech Informatiounen op dësem Site leider kee Witz, no engem Wee sichen “de Bansky op Esch ze lackelen” denkt och den “Kirmes-Buergermeeschter” haaptsächlech dorunner, et gutt knuppen ze loossen.

Den Emmanuel Vinchon weess sech a seng Beroderfirma « Écoute le paysage ! » ze verkafen: Hien hätt d’Kulturhaaptstied Lille2004 an Mons 2015 zum Erfolleg gefouert a géif elo Esch zum kulturellen Hotspot maan. “Une année culturelle est un levier magnifique pour le développement d’une ville” sou den Emmanuel Vinchon 2016 an engem Interview mam Wort - dat ass kuerz ier d’EU Kommissioun sengem Konzept fir Esch2022 virgeheit e Copy-Paste vun Lille a Mons ze sinn.

An der Dokteraarbecht “Événementialisation des politiques culturelles locales et politisation de la culture” vum Damien Dusseaux, deen de Bilan vun der europäescher Kulturhaaptstad Lille2004 zitt, gëtt den Emmanuel Vinchon als “un consultant spécialisé dans la vente de savoir-faire aux capitales européennes de la culture et aux collectivités territoriales” (S.228) beschriwwen, deem säi Businessmodel d’“circulation des professionnels entre les différents événements” (S.224) ass. An engem Interview mat Mediapart schwätzt den Emmanuel Vinchon vun engem “tourisme de professionnels de la culture”. An sou een Tourist ass hien och selwer. Knapps huet hien de Fouss an Esch gesat, präsentéiert hien och schonn am Joer 2017 an der belscher Stad Namur (Projet Urbain, 2017) an 2019 am franséische Rouen (Metropole Rouen Normandie) seng Wonnerrezepter fir d’Kandidaturen als europäesch Kulturhaaptstied.

Iwwerhaapt ass den Emmanuel Vinchon vill beschäftegt. Nieft sengem Job zu Esch a senge villen Berodungstätegkeeten gëtt hien och nach Unis-Couren zu Dunkerque, ënner anerem doriwwer, wéi een am Beschten mat Lokalpolitiker*innen ëmgeet. Oder fir et a senge Wierder ze soen, hien erzielt “de la force des propositions et de la commande décalée” (ULCO, 2020). Natirlech huet den Emmanuel Vinchon keng Zäit sech op d’Spezifizitéiten vun Esch anzeloossen. Mee mat den iwwerfuerderten Lokalpolitiker, déi wéineg Ahnung vu Kulturpolitik hunn, huet hien een einfacht Spill. Den Emmanuel Vinchon präsentéiert net just ëmmer déi nämlecht Rezepter, mee hien applizéiert och iwwerall den nämlechte Kulturprogramm, dax souguer mat deenen nämlechte Firmen a Compagnien. De Programm ass domat natirlech weder lokal oder regional verwuerzelt, nach nohalteg.

2019 iwwerhëllt de Loïc Clairet d’Leedung vun der Escher Kulturnuecht vum Emmanuel Vinchon. Béid kenne sech vu Mons 2015 an sinn Associéen an der Berodungsboite “Écoute le Paysage”. Si schaffen awer net ëmmer zesummen, wat deelweis problematesch Interessenskonflikter opbréngt. Zum Beispill beréit de Loïc Clairet d’Stad Reims fir d’franséisch Kulturhaaptstadt 2028 ze ginn an gläichzäiteg beréit den Emmanuel Vinchon d’Stad Rouen. Béid Kandidaturen scheiteren.

Mécht de Loïc Clairet dem Emmanuel Vinchon alles no? Genee wéi säi Virbild ënnerriicht och de Loïc Clairet parallel zu sengen Tätegkeeten op der Universitéit zu Dunkerque an betätegt sech als Kulturberoder. Dat kascht natirlech vill Zäit, an dofir weess seng Ekipp zu Esch, dass de Loïc Clairet , Direkter vun de Francofolies an der Nuit de la Culture, grondsätzlech Freides a Méindes net am Land ass. Wéi en all seng Aufgaben zu Esch an all déi Jobs awer ënnert een Hutt kritt? Ganz einfach, mat de Suen vun der Escher Gemeng rekrutéiert hien op der enger Säit eng Rei Koleegen vu fréier déi him de Réck fräi halen an engagéiert op der anerer Säit Produktiounsboiten, déi dann déi eigentlech Aarbecht maan.

An engem Interview mam Radio 100komma7 erkläert de Ralph Waltmans 2015 d’Geschicht an d’Iddi vun der Nuit de la Culture zu Esch. Dëst Event ass eng Zort Porte-Ouverte vun allen Kulturinstitutiounen zu Esch, zesumme mat de Veräiner a Geschäftsleit. Et ass also per Definitioun een Event vun der lokaler Kulturzeen. Dat ännert sech dee Moment, wou den Emmanuel Vinchon un d’Rudder gelooss gëtt.

Ab 2018 huet d’Escher Kulturnuecht net méi vill mat den lokalen Kulturinstitutiounen ze dinn, mee ass eng Zort Stroossefest mat enger Rei Performancen fir déi professionell Compagnien op Esch bruecht ginn. D’Themen kéinten kaum méi austauschbar sinn, 2018 ass d’Thema “Feier”, 2019 “Waasser” an natirlech droen déi zwee Kulturnuechten duerno déi zwee aner Elementer als Thema (Wort, 2020). E Bléck an d’Finanzen vun der Escher Kulturnuecht verréit a wéi fern den Emmanuel Vinchon hei op säin Adressbuch fir ähnlech Veranstaltungen a Frankräich zeréckgegraff huet. Lokal an nohalteg ass dat natirlech net, mee haaptsaach et gesäit spektakulär aus.

Et ass deen vläit opfällegsten direkte Wiessel an der Escher Kulturpolitik: Een Entrepreneur an ee Responsabelen vun dem Festival “Francofolies” vu La Rochelle approchéieren d’Escher Gemeng a schloen vir, ee Festival zu Esch z’organiséieren. D’Vera Spautz hat jo nach versprach keng deier Mega-Bands z’invitéieren, De Pim Knaff setzt awer offensichtlech op de Géigendeel. Am Summer 2018 gëtt de Line-Up vum “Warm Up” Festival fir d’Francofolies präsentéiert. Der Press erzielt de Pim Knaff, de Festival «va dans le même sens que le plan culturel de la ville et aura certainement des retombées touristiques et économiques» (Paperjam, 2018) - eng vu villen Aussoen (vgl. Quotidien, 2018), déi hien net beleeën kann. Mee et freet och keen no.

Déi éischt Editioun ass e Flopp. Eng Rei Acts soen of, et ass kaum Public bei den Open Air Concerten, déi op iwwerdimensionéierte Bühnen stattfannen. Trotz all deem annoncéiert de Pim Knaff kuerz drop déi näechst Editioun (Wort, 2019). Fir dass et dës Kéier klappt, gëtt et een Erfollegsrezept: “ «s’entourer de professionnels», comme Loïc Clairet, le nouveau coordinateur général de l’évènement, mais également mettre la main à la poche. Pour preuve, les quelque 1,3 million débloqués par la commune pour ce lifting à tous les étages” (Quotidien, 2019).

Et gi vill verschidde Modeller, wéi een “Tiers lieux culturel” funktionéiere kann - mee vague ass dee Begrëff awer net. D’Œuvre ass explizit an de Kritären an och an der Visioun, déi si fir déi dräi “Tiers lieux” huet, déi finanzéiert solle ginn. Eng Konferenz gëtt am Mäerz 2020 Ablécker an dräi Beispiller aus dem Ausland.

D’Timeline vun der Œuvre gesäit vir, dass am Mee 2020 d’Resultater vun den Ausschreiwungen präsentéiert ginn, d’Konzepter bis Enn 2020 stoe missten, an dass spéitstens Ufank 2022 een “fonctionnement à 100 % du projet” ereecht ass.

Den 23. Mäerz 2020 grënnt sech d’“frEsch A.s.bl.”, den 1. Abrëll ginn d’Statuten deposéiert. D’Grënnung vun esou enger A.s.b.l. war, laut Kulturschäffen Pim Knaff a senger Ried am Gemengerot vum 10. Juli 2020, eigentlech fir d’Zäit no Esch2022 geplangt, mee gouf elo virgezunn. D’Adress ass déi vum Escher Kulturservice, Präsident gëtt de Kulturschäffen selwer. Nieft him huet frEsch just véier weider Grënnungsmemberen, déi alleguer vun der Gemeng ugestallt sinn: Den Gemengesekretär Jean-Paul Espen, den Chef vum Kulturservice Ralph Waltmans, d’Beamtin vum Service développement Urbain Daisy Wagner an d’Ugestallten vum Kulturservice Céline Schall. De Statutten no huet frEsch am Fong just eng eenzeg Missioun: den Escher Kulturentwécklungsplang “Connexions” ëmsetzen.

An engem Video präsentéiert den Direkter vum Escher Kulturservice de Bâtiment 4 net laang nodeems frEsch de Schlëssel vum Gebai kruut. De Ralph Waltmans erkläert d’Iddi:

“Et ass keen do deen vun uewen decidéiert, sou lo maache mer eng Ausstellung […]” an “dat Haus ass total oppen, vu Moies 8 bis Owes 10 kann de Public heihinner kommen”.

Geplangt wier, dass sech d’Gruppen HARIKO, ILL, CELL, den SNJ a CUEVA hei fest installéiere géifen, och de Grupp noc.turn ass am Gespréich, donieft géif d’Gebai Kënschtler*innen a Kreativen oppestoen. De Bâtiment 4 gëtt an de folgenden Joer ëmmer nees an d’Vitrinn gestallt, sief et an Interviewen, an Etuden a Rapporten an a Sëtzungen vum Gemengerot, wou Vertrieder*innen vun der Majoritéit vun engem “Häerzensprojet” schwätzen.

Dobäi ass de Responsabelen fir d’Kulturpolitik zu Esch dësen “Häerzensprojet” éischter an de Schouss gefall an dat virun allem well Arcelor-Mittal frEsch d’Gebai gratis zur Verfügung stellt. Den Stolgigant a Besëtzer vum Terrain vun der Friche Esch-Schëffléng op där een neie Wunnquartier entstoe soll verstoppt seng Intentiounen net. Et geet drëms d’Plaz ze aktivéieren:

“ArcelorMittal Luxembourg is proud to see how building 4 is being useful to a collective of artists wishing to provide an extraordinary experience for its visitors. […] Building IV will also contribute to the economic and touristic development strategy of the City of Esch by revitalizing a neighborhood, offering residents a new place to live, family and open, by supporting innovation and promoting sustainable development.” Arcelor-Mittal, 2020

Der Konventioun tëscht frEsch an der Escher Gemeng ginn nei Paragrapher bäigefügt, déi weisen awéiwäit d’Stad Esch dem Wëllen vun ARCELOR-Mittal nokënnt: “Le bâtiment IV contribuera à la stratégie de développement économique et touristique de la Ville en redynamisant le quartier, en offrant un nouveau lieu de vie, familial et ouvert.”

D’Projetsbeschreiwung, déi Arcelor-Mittal zum Bâtiment 4 publizéiert sinn erstaunlech oppen a progressiv a stinn am staarke Kontrast zu den Aktivitéiten vum Konzern. Den Stohlgigant schreift:

”[Le Bâtiment IV] se verra au cœur d’une innovation sociale avec le désir des artistes de créer un lieu d’expérimentation avec de nouvelles réponses aux défis sociétaux actuels : changements climatiques, défis écologiques, futures crises économiques, sociales, politiques ou sanitaires, replis identitaire… Symbole d’un « vivre différent », le Bâtiment IV sera le laboratoire d’une société plus ouverte et solidaire, concernée par toutes les cultures, l’ouverture à l’autre, le partage, de nouvelles formes de travail collectif, mais aussi et surtout la ré-économie, la permaculture, etc. Les associations, manquant habituellement de place, pourront s’exprimer et s’impliquer dans de nouveaux projets tout en se débarrassant des contraintes d’espaces auparavant éprouvées. Le Bâtiment IV sera donc un terrain d’expression et d’expérimentation pour l’ensemble des arts actuels et aussi l’ensemble des activités culturelles au sens large.”

Iwwer Méint huet den oppenen Sträit tëscht dem Christian Mosar an dem Nancy Braun Esch2022 belaascht, zu engem Moment stoungen souguer Plainten am Raum. Schlussendlech gëtt et fir den eemolegen Kulturkritiker awer een Golden Handshake: De Pim Knaff mécht de Christian Mosar zum Chef vu Konschthal a Bridderhaus, eng Plaz mat héichem Gehalt kann ganz einfach offréiert ginn: mat der Hëllef vu frEsch (Culture.lu, 2021).

Den Christian Mosar ass domat souguer déi éischt Persoun, déi vu frEsch ugestallt gëtt. Dobäi ass den eenzege Projet vu frEsch dee Moment de Bâtiment 4, an deen eenzege Budget vu frEsch deen vun der Œuvre. Mat dëser Personalentscheedung ass elo och kloer, dass frEsch net weider op d’Zil ausgeriicht ass, den Plan Connexions ëmzesetzen, mee vun de Kulturresponsabelen fir all méiglech Zwecker benotzt gi wäert: Wéi ee Konschtmusée zur Ëmsetzung vum Plan Connexion passt ass onkloer. Op eng bal schonn expresseg Art-a-Weis setzen de Christian Mosar an déi aner Responsabel vun der Escher Kulturpolitik de Projet Konschthal a Bridderhaus ëm: Als Géigenentworf zu Esch2022. D’Ouverture vun der Konschthal ass virum Opening vun Esch2022 a während dem Kulturjoer befënnt sech d’Konschthal iwwer laang Zäit am Ëmbau - och d’Bridderhaus ass während deene meeschte Méint vun Esch2022 praktesch net ze gebrauchen.

“D’Gebei kann a groussen Zich esou genotzt ginn an brauch net vill ëmgebaut ze ginn” sou den Georges Mischo an der Präsentatioun vum Budget fir 2021 iwwer d’Konschthal. Schlussendlech fléissen dem Compte vum Gemengenbudget no dann awer 9,3 Mio. € just an Ëmbauaarbechten, 11,6 Mio. € goufen an de Kaf vum Gebai gestach. Well d’Suen nach net duerginn gräift de Christian Mosar souguer an de frEsch-Budget a bezillt domat z.B. d’LED-Beliichtung vu senger Konschthal, Käschtepunkt iwwer 300.000€.

E Bléck an d’Trajectoire vun den Dépenses extraordinaires am Escher Gemengebudget weist d’Bereetschaft vum Schäfferot fir fir seng Kulturtempel déif an d’Täsch ze gräifen.

• 2019: 1,8 Mio € fir déi bestoend Kulturinfrastruktur, dat wor den Ausgankspunkt.
• 2020: 21,5 Mio € (dorënner 11,6 Mio. € fir de Kaf vum Espace Lavendier, deen zur Konschthal ëmgebaut gi soll a 4,7 Mio. € fir den Ariston)
• 2021: 15,2 Mio. € (Héichst Beträg sinn hei d’Milliounen fir d’Renovatioun vum Ariston, vum Resistenzmusée a vum Bridderhaus)
• 2022: 24,6 Mio. € (de Kaf vum neie Gebai fir de Conservatoire kascht 7,9 Mio. €, d’Renovatiounsaarbechten um Ariston, Resistenzmusée a Bridderhaus stellen de Gros vun den Investitiounen dat Joer).

Och bei de Subsiden gëtt et ee Sprong an dat fir déi dräi ASBLen vun der Gemeng:

• 2019: NdlC 660.000€, FF 300.000€, frEsch hat nach kee Budget.
• 2020: NdlC 660.000 €, FF 1.300.000€, frEsch 400.000€.
• 2021: NdlC 3.600.000€, FF 2.300.000€, frEsch 5.500.000€
• 2022: NdlC 2.500.000€, FF 1.800.000€, frEsch 2.700.000€
• 2023: NdlC 1.900.000€, FF 1.600.000€, frEsch 4.000.000€

Zu esou engem groussen Investissement an d’Kultur kann een der Gemeng Esch natirlech just felicitéieren. Allerdéngs zeechent sech oof, dass d’Investissementer weder am Zeechen vum Plan Connexions, nach enger anerer Kulturstrategie stinn, gréisstendeels net nohalteg opgebaut sinn an et keng Kontroll doriwwer gëtt, woufir hei eigentlech am Detail Suen ausgi ginn. Den Oppositiounspolitiker*innen gëtt eng éischte Kéier bewosst, dass si mat der Struktur vu Gemengen-ASBLen den Abléck an d’Konten verléieren. Trotz gudden Intentiounen kënnt d’Escher Gemeng bei där Zort Kulturfinanzéierung un, déi eigentlech verhënnert gi soll: Suen a Beton, Suen an administrativt Personal a Suen fir Konscht vun ausserhalb z’importéieren.

De Bâtiment 4 ass am Fong deen eenzegen gréissere Projet zu Esch, dee wierklech zu enger grousser Zuel un Ziler aus dem Plan Connexions passt. Dass deenen Responsabelen dat duerchaus bewosst ass, weist sech an der Art-a-Weis, wéi a wéini de Bâtiment 4 an hierer Kommunikatioun genannt gëtt. De Bâtiment 4 gëllt souzesoen als Beweis wann et ëm Partizipatioun oder ëm d’Nohaltegkeet geet (z.B. Wort, 2020).

E Bléck hannert d’Kulissen vum Kulturservice erkläert, wéi déi Initiative schlussendlech zustan komm ass. De Plan Connexions 1 an 2, d’Escher Bewerbung als “Tiers-lieu” souwéi eng Rei weider Initiativen am Beräich vun der Partizipatioun an der Evaluatioun stamen aus der Fieder vun der nämlechter, gutt qualifizéierter Mataarbechterin. Dës Mataarbechterin steet och dem Kollektiv am Bâtiment 4 am Ufank zur Säit, gëtt dann awer ëmmer méi vum Direkter vum Escher Kulturservice intern ageschränkt a bekämpft - a schlussendlech equartéiert.

E weidere Pillier vum Succès vum Bâtiment 4 an der Ufanksphas ass, dass Esch2022 schlussendlech iwwert een “Open Call” eng gréisser Unzuel u lokale Projeten finanziell ënnerstëtzt. Dësen “Open Call” ass eigentlech eng Noutléisung vun Esch2022 gewiecht, fir a kierzester Zäit nach eng Rei Projeten an de Programm ze kréien. D’Prozedur huet och eng Rei Hoken an d’Resultater loossen sou laang op sech waarden, dass gréisser Institutiounen wéi zum Beispill d’KUFA hir Projeten deelweis zeréckzéien (Tageblatt, 2020). Déi Projeten, déi iwweregbleiwen sinn haaptsächlech Projeten vun klengen, onofhängege Kollektiver an och vun eenzelne Kënschtler*innen. Fir hir Projeten ëmzesetzen, komme vill Gruppen an de Bâtiment 4 an investéieren hei och Zäit an déi gemeinsam Verwaltung a Gestaltung vum Haus. Well genuch Leit am Haus sinn, ginn et genuch Leit déi sech ëm gemeinsam Veranstaltungen, eng gemeinsam Kichen an ee gudden Austausch këmmeren.

De Bâtiment 4 insgesamt brauch bal kee Budget fir Projeten, soulaang genuch aktiv Gruppen mat eegene Resourcen am Gebai sinn. De Fräiraum vum Bâtiment 4 an d’Vernetzung vun deenen, déi dëse Projet virundreiwen, zitt weider jonk Konschtschafender, weider Associatiounen an och de Public un. Well eng Rei vun den Organisatiounen richteg Expert*innen an der Circular Economy sinn an och gutt vernetzt mat Initiativen wéi dem Foodsharing, SIVEC Recup a weideren Secondhand Plattformen sinn, ginn am Bâtiment 4 séier, duerch Bénévolsaarbecht, schéin renovéiert an ageriichten Gemeinschaftsräim op, fir déi praktesch kee Cent gefloss ass.

D’Autogestioun ass de Modell, iwwert deen de Bâtiment 4 bedriwwe gi soll. An der Praxis huet sech de Kollektiv vum Bâtiment 4 eng Rei Reegelen an Strukturen ginn, fir zesummen all Erausfuerderungen unzegoen an de Projet weiderbréngen ze kënnen. Verschidden Cerclen treffen sech reegelméisseg (min. ee mol am Mount): Den Cercle “Gouvernance”, den Cercle “Vie du lieu” an den Cercle Finances sinn hei déi wichtegst. De Bâtiment 4 verfügt iwwer eng intern digital Plattform fir den direkten Austausch, et gëtt am Prinzip ee mol all dräi Méint e grousst Plenum, eng Vollversammlung, organiséiert.

De Kollektiv vum Bâtiment 4 entwéckelt verschidde Konzepter fir de Succès vum Projet ze garantéieren. Engersäits ginn Reegelen opgestallt no deenen entscheed gëtt, wéi eidel Säll u potentiell Interesséierter verdeelt ginn, sou dass dës och wierklech genotzt ginn. Fir Kënschtler*innen, déi net als Deel vun enger Associatioun am Gebai sinn gëtt de sougenannte Co-Arting-Space an d’Liewe geruff: Räim an deenen eenzel Kënschtler*innen hieren eegenen Dësch hunn, déi awer grondsätzlech oppe bleiwen. De Cercle des Finances entwërft ee System vu Mikro-Finanzementer fir z.B. Initiativen, déi Gruppen innerhalb vum Gebai zesummebréngen an ënnerstëtzen.

Weider Aufgaben, wéi d’Renovatioun vu Räim, d’Erbäibrenge vu Miwwel, d’Dekoratioun vun de Gemeinschaftssäll an och d’Schafe vun enger visueller Identitéit an enger Kommunikatiounsstrategie fir d’Gebai gi vu Leit vum B4 Kollektiv iwwerholl, punktuell ënnerstëtzt vum Facilitateur Culturel.

Et gëtt kaum ee Kënschtler vun Esch, deen esou engangéiert a bekannt ass, ewéi den Théid Johanns. Hien ass Responsabel fir d’CUEVA-Ausstellungen bei där eng grouss Zuel u lokale Kënschtler*innen eidele Gebäier oder Terrainen mat hierer Konscht temporär een neit Liewe ginn. U sech si seng Projeten dat, wat Esch sichen an ënnerstëtze misst, wann déi Responsabel fir d’Kulturpolitik et eescht menge géifen. Fir 2022 setzt d’CUEVA souguer nach een drop a verwandelt grouss Deeler vun der Industriebroch Metzeschmelz zu enger Konschtausstellung.

D’Engagement vum Théid Johanns gëtt ëmmer méi vun enger grousser Frustratioun begleed, nach viru kuerzem huet hien den mëttlerweil ofgetruedenen Direkter vum Escher Kulturservice ëffentlech een “inkompetente Liggener” genannt - wat objektiv betruecht duerchaus eng zoutreffend Bezeechnung ass.

Während dem Kulturjoer mellt hien sech dann mat senger Kritik ëffentlech zu Wuert a seet dem Tageblatt ënner anerem:

“Esch2022 sollte eine Verankerung mit Künstlern haben, die sich mit der Region befassen. Ich will nicht sagen, dass das lokale Künstler sein müssen. Sie können von egal woher kommen, solange sie sich mit der Region befassen. Solche Künstler gibt es kaum bei Esch2022. Und wenn, dann werden sie mit Krümeln abgespeist. Der große Kuchen geht an Eventfirmen. Die Kultur wird also outgesourct und im Ausland von spezialisierten Wanderzirkussen eingekauft, die nichts mit der Region zu tun haben.” (Tageblatt, 2022)

Deen éischte Cercle, dee schonn am Summer 2021 ewech gefall wor, wor den Cercle de Communication. Hei wollt d’frEsch d’Opsiicht behalen, d.h. näischt sollt publizéiert ginn, ouni dass eng Persoun vu frEsch eng Kéier driwwergekuckt hätt.

Schonn am Juli 2021 louch d’Propose vum Kollektiv vir, dass eng Persoun aus dem Kollektiv de gesamten Weboptrëtt an déi visuell Identitéit opbaue géif an se sou gestalte géif, dass se iwwer individuell Logins vun all Associatioun a Kënschtler*in selwer mat Inhalter befëllt gi kënnen. frEsch wollt d’Kommunikatioun awer mat der vun der Konschthal an dem Bridderhaus zesummefléisse loossen, eng Agence beoptragen an net zouloossen, dass d’Leit aus dem B4 ongefiltert iwwer déi sozial Netzwierker vum Bâtiment 4 an iwwert de Site kommunizéiere géifen. No laangem Sträit huet d’Kollektiv opginn an déi eenzel Organisatiounen hu sech op hier eegen Kommunikatiounsplattformen konzentréiert.

De Site vum Bâtiment 4, deen eng Agence gemaach huet, gouf éischt am Februar 2023 fäerdeg an ass net wierklech funktionell. Sozial Netzwierker sinn net aktiv an d’Emails-Adress déi um Site uginn ass gëtt vu kengem gemonitored. De Bâtiment 4 huet domat keng wierklech Kommunikatioun.

D’Relatioun tëscht dem Kollektiv vum Bâtiment 4 an de Facilitateuren vu frEsch gëtt ëmmer méi komplex. Do ass op der enger Säit de liicht paranoide Facilitateur téchnique, deen Alarmanlagen, Iwwerwaachungskameraen, Geräter fir Visiteuren ze zielen, Maschendrot, een 3 m héijen Zonk an nei Schlässer installéiert, jeweils ouni oder souguer géint d’Decisioun vum Bâtiment 4 Kollektiv. Hien féiert am a ronderëm d’Gebai säi Privatkrich géint Jonker déi heiansdo an der Géigend vum B4 kiffen, Obdachloser déi sech schonns ëmmer op d’Friche zeréckgezunn haten an géint d’Öffnungszäiten vum Bâtiment 4 mam Zil, dass den Bâtiment 4 u sech guer net méi oppen ass - wat schlussendlech um Enn vum Joer 2024 dann och geschitt. Hien ass oppe sexistesch a rassistesch, kann mat kënschtlereschen Projeten ganz offensichtlech näischt ufänke (de Geroch vu Faarw stéiert hien) a schéckt als Spioun vum Kulturservice Screenshots aus der Kommunikatiounsplattform vum Bâtiment 4 weider. Well hien no der Mise en Conformité am Bâtiment 4 u sech keng Aufgab méi huet an et och Sträit tëscht him an deenen anere Facilitateure gëtt, gëtt hien schlussendlech ofgezunn an an d’Bridderhaus versat - awer weiderhin iwwer de Bâtiment 4 Budget vun der Œuvre bezuelt.

De Facilitateur Culturel gëtt vu frEsch als eng Zort Sheriff agesat an ass offensichtlech mam ganze Projet schrecklech iwwerfuerdert. Vum Direkter vum Escher Kulturservice gëtt Drock op hien ausgeübt, fir dass hien Decisiounen vum Bâtiment 4 Kollektiv ëmgeet. Sou ginn zum Beispill ouni d’Wëssen a géint déi explizit Entscheedung vum Bâtiment 4 Kollektiv Räim vum Gebai fir Events vu privaten Entreprisen verlount. Och soll hien Informatiounen iwwer déi eenzeln Organisatiounen sammelen an un de Kulturservice weiderschécken - sou ginn och vun him déi ganzen Zäit Screenshots vun der digitaler Plattform vum Bâtiment 4 un de Ralph Waltmans weidergeleed. Schlussendlech gëtt dëser Persoun am September 2022 (absolut berechtegterweis) wéinst faute grave gekënnegt.

Déi drëtt Facilitatrice ass déi qualifizéiersten Persoun, déi frEsch bis elo an de Bâtiment 4 geschéckt huet, ass awer wesentlech méi schlecht bezuelt, kruut just een CDD an huet an hirem Aarbechtsvertrag Säiteweis Geheimhaltungsklauselen ënnerschreiwe mussen. Si schafft schlussendlech enk mam Kollektiv vum Bâtiment 4 zesummen a versicht tëscht dem Kollektiv a frEsch ze vermëttelen. Hiere Vertrag gëtt Enn 2022 net verlängert.

Dat Event, an dat frEsch schlussendlech 2022 am meeschten Suen investéiert, wor u sech guer net geplangt. Et hat weder mam Plan Connexions eppes ze dinn, nach mam Esch2022-Bidbook an wor och net, wéi et duergestallt gouf, Deel vum Plang fir d’Pride 2022 déi haaptsächlech vu Rosa Lëtzebuerg organiséiert gouf. Et wor och net am Budgetsplang fir 2022 virgesinn - awer fir frEsch wor et trotzdeem kee Probleem, méi wéi eng hallef Millioun Euro aus dem Hutt ze zauberen.

D’Käschteverdeelung fir dee Concert steet symbolesch dofir, wéi frEsch schafft. De Concert selwer gëtt produzéiert vun der franséischer Firma “Extraa!”, déi och am Kontext vun de Francofolies zu Esch aktiv ass - fir de Boy George Concert fléissen 20.000€. “Event System” aus Stroossbuerg baut fir 31.830€ eng Bühn op an dat mat Material vun der franséischer Firma MPM fir 79.621,68€. Bühnentechniker*innen kommen vun enger Firma aus der Géigend vu Lille, “La Boite à Scènes”, hei ginn iwwer 40.000€ bezuelt. En Directeur technique vu “Super Idee”, enger franséischer Firma un déi schonns d’Ouverture vun der Konschthal geoutsourced gouf, kritt 7.770€ fir deen Owend de Concert ze leeden. Den ökonomeschen Impakt op Esch beschränkt sech, graff gesot, op de Catering, d’Hotelsnuechten an den Landrover, deen extra gelount gëtt. Déi lëtzebuergesch Muséker*innen, déi als Virband optrieden, tauche mol guer net am Bilan vu frEsch op (fir et awer aschätzen ze kënnen, Chaild kruut fir den Optrëtt bei de Francofolies 2021 ganzer 500€).

De Concert selwer ass éischter ee Flop. De Boy George ass net a Form an déi Responsabel erfannen Zuelen fir sou ze maachen, wéi wa méi Public dogewiescht wier. Éischt heescht et, et wieren 5.000 Leit do gewiecht, am offiziellen Bilan vun der Escher Gemeng gi souguer 6.000 genannt. Tatsächlech dokumentéieren Fotoen a Videoen, dass ca. 2.000 Persounen de Moment op der Plaz virun der Gemeng woren.

Firwat gouf et dëse Concert, deen en plus Public vun deenen eigentlechen Pride-Veranstaltungen zu deem Moment ofzitt? Fir eng Äntwert op dës Fro ze fannen brauch ee just drop ze kucken, wien immens houfreg d’Iddi an enger spezieller Pressekonferenz am Mäerz 2022 präsentéiert huet: De Georges Mischo an de Pim Knaff - déi domat awer hiere “groussen Numm” zu Esch haten (Wort, 2022).

Dass nieft deene groussen Events an Kulturtempelen och Suen fir lokal Kreatioun iwweregbleiwen ass éischter Zoufall. Verschidde Momenter vum Joer 2022 weisen, awéiwäit déi Responsabel vun der Kulturpolitik bei lokale Projeten op eemol iwwerraschend knëckeg sinn.

Ugefaange bei de Gagen op de Francofolies, dem gréisste Festival am Land, kréie lokal Acts wéi Francis of Delirium a MAZ, déi gnädegerweis am Virprogramm spille gelooss ginn, grad emol eng Opwandsentschiedegung vu jeweils 1.000€. Den Haaptwäert vun de Francofolies fir déi lokal Musékszeen géif jo och an der « circulation des artistes luxembourgeois et eschois dans un nouveau réseau culturel européen et international » bestoen - woufir et keen eenzegt Beispill gëtt.

De Budget, dee frEsch u sech fir de Bâtiment 4 reservéiert hat kënnt do ni un. Versprach woren beim Start vum Projet eng 2,4 Mio. € am Zäitraum 2021 - 2022, spéider schwätzt de Pim Knaff just nach vun 1.5 Mio € hors salaires fir den Zäitraum 2020 - 2024 an d’Bilanen a Budgeten vun deene Joeren weisen, dass am Fong just eng 800.000€ do sinn. Mee souguer déi Zomm kënnt net wierklech vu frEsch. Fir d’Mise en Conformité vum Bâtiment 4 bezillt d’Croix Rouge (fir den HARIKO) ee groussen Deel an insgesamt setzt frEsch jo d’Suen vun der Œuvre an - a bezillt soumat schlussendlech fir de Bâtiment 4 praktesch näischt.

De Volet vum Budget vu frEsch, mat deem nieft dem Bâtiment 4 déi lokal Kreatioun garantéiert soll ginn, ass den Co-financement vun Esch2022-Projeten an eenzelnen, lokalen Initiativen. Fir 2021 - 2023 huet frEsch senge Budgeten no hei 2.4 Mio € reservéiert. Kuckt een sech d’Budgeten a Bilanen vu frEsch awer méi am Detail un, kënnt et och hei zur Erniichterung. Gréisste Projet ënnert dem Volet “Co-Finanzement” wor … de Boy George Concert fir dee frEsch 513.500€ op den Dësch geluecht huet. Weider grouss Boursen woren fir ee Projet vun der KuFa, vum Resistenzmusée a vum Bridderhaus reservéiert, sou wéi fir déi gréisser Events “Esch Mars” an “SL’Esch”, do huet frEsch also nees Projeten vun der Gemeng oder der Gemeng ganz nostoenden Institutiounen ënnerstëtzt. Kuckt een just op déi hallefweegs onofhängeg Produktiounen si mir just nach bei eppes méi wéi 400.000€ - ëmmerhin. Fir 2023 sinn allerdéngs just nach eppes méi wéi 200.000€ hei virgesinn ier déi Budgetslinn 2024 komplett gestrach gëtt a frEsch guer keng onofhängeg Projeten méi finanzéiert.

Déi gréisser Decisioune vu frEsch missten theoretesch vum Verwaltungsrot getraff oder zumindest ofgesehnt ginn. Dee Gremium ass awer net wierklech funktiounsfäheg, kënnt just selten beieneen (Am Joer vun der Kulturhaaptstad ganzer 6 mol, am Joer duerno souguer just 4 mol) a kritt systematesch Informatiounen (Budgeten, Bilanen, Verträg) virenthalen.

Dass dat net opfällt a sech laang Zäit net beschwéiert gëtt, läit wuel haaptsächlech dorunner, dass sech d’Memberen vum frEsch CA net wierklech fir hiere Veräin interesséieren. Zanter September 2020 setzen am CA vu frEsch net just déi 5 Grënnungsmemberen, mee och Vertrieder*innen vun alle politesche Parteien (deene Parteien, déi no 2018 am Gemengerot sëtzen, hei gouf et keen Update no den Gemengewalen 2023) souwéi Repräsentant*innen vun der Escher Kulturszeen. Praktesch all Mënsch am CA ass entweder politesch, iwwer en Aarbechtsverhältnis oder iwwer kulturell Projeten vum Escher Kulturservice an dem Schäffen Pim Knaff ofhängeg.

D’Direktësch vum Escher Theater an den Direkter vum Kulturservice sinn Ugestallten vun der Stad Esch an ënnerstinn direkt dem Schäffen Pim Knaff, genee wéi zwee weider Gemengebeamt*innen, déi am CA setzen. Och den Direkter vun der KuFa ass direkt ofhängeg vun der Escher Kulturpolitik. Vun der CSV-DP-Gréng Koalitioun sëtzen nach de Bruno Cavaleiro (CSV), d’Daliah Scholl (DP) an d’Mandy Ragni (Gréng) am frEsch-CA, vun der Oppositioun zwou Persounen vun der LSAP, déi kee Kontakt méi zu hierer deemoleger Partei hunn - eng vun hinnen, d’Joëlle Pizzaferri ass en plus Member vu FerroForum an huet doduerch och eng gewëssen Ofhängegkeet.

Bleift um Schluss nach eng Persoun vun déi Lénk: déi sech net wierklech fir frEsch interesséiert an iwwert eng Memberschaft an engem Escher Theaterkollektiv och eng Ofhängegkeet huet. Dës wiesselt am Laf vun 2024 mat enger anerer Persoun vun déi Lénk, déi als Ugestallten vu Rosa Lëtzebuerg (déi vun der Escher Gemeng subventionéiert sinn) och net komplett onbefaangen ass.

Op 9 Säiten, bei deenen dës Kéier komplett op den schicken Layout vum éischten Plan Connexions verzicht gëtt, ginn 4 Finalitéiten a 15 Ziler virgestallt.

• Finalité 1 - Évaluer et pérenniser l’héritage 2017-2022
• Finalité 2 - Gouvernance culturelle : Renforcer l’écosystème et repenser le rôle des citoyen∙ne∙s
• Finalité 3 - Environnement et Culture : Contribuer à la transition écologique et sociale
• Finalité 4 - Santé et Culture : Veiller à l’inclusion et au bien-être de tou∙te∙s via la culture (esch.lu, 2022)

D’Themen an Ziler, ëm déi et geet, kéinten net méi wäit vun deem fort sinn, wat Pim Knaff, Ralph Waltmans a Loïc Clairet amgaangen sinn zu Esch ze maachen. De Plan Connexions 2 schwätzt vu wierklecher Partizipatioun, Accèss fir all Mënsch, sozialer Inklusioun, Responsabilitéit vis-a-vis vun der Ëmwelt, vun Innovatioun an Transitioun an dovunner, insgesamt nohalteg an no un de Bierger*innen ze schaffen.

Dem Wort verréit de Pim Knaff, wéi et mat der Ëmsetzung vum éischten Deel vun der Strategie ausgesäit:

“von den insgesamt 18 Unterzielen, die 2017 im Kulturentwicklungsplan Connexions 1.0 festgelegt wurden, habe man den Großteil inzwischen umsetzen können, wie eine Bewertung durch die unabhängige Agenda 21 for Culture ergeben habe”(Wort, 2022).

Wëll De Pim Knaff bewosst täuschen oder weess hien et net besser? D’Bewertung vun der hien schwätzt an déi un den Plan Connexions 2 ugehaangen ass (esch.lu, 2022), wor nämlech net onofhängeg, mee eng “Auto-Evaluatioun” aus dem Joer 2021, “elaborated by the City of Esch-sur-Alzette” selwer, wéi et och um Site vun Culture 21 heescht. Mee zum Gléck kuckt a freet keen no.

Mam Schreiwen vum Rapport fir Culture 21 gouf d’Catherine Cullen aus Lille beoptragt, déi Esch och schonn beim éischten Bidbook fir d’Kulturhaaptstad-Kandidatur beroden huet. Deen zweeten Deel vum Rapport gouf vum Escher Kulturservice selwer zesummegestallt an “iwwerpréift” d’Ëmsetzung vun deenen eenzelnen Ziler, hei als “Challenge” bezeechent. D’Iwwerpréiwung ass extrem iwwerflächlech an net un iergendwellechen reelle Mesuren oder Ereegnesser festgemaach, d’Realitéit weist dax de Géigendeel.

E Beispill:

“Challenge 7. En 2027, les opportunités de création sont plus fréquentes ; la création est clairement plus perceptible partout à Esch et pour tous et elle contribue ainsi au bien-être de tous les publics.” (S.43)

Aschätzung vum Escher Kulturservice:

“Atteint : La création est valorisée au sein de la ville, dans l’espace public, mais aussi au sein des structures (historiques ou nouvelles), qui invitent des artistes locaux ou internationaux de façon régulière ou des amateur∙rice∙s. La création de frEsch en 2021 concourt également à la facilitation du développement d’actions créatives.”

Mat enger Autoevaluatioun, déi just op Floskelen baséiert an zu kengem Moment Beweiser oder och just Beispiller liwwert, fällt et dem Kulturschäffen natierlech einfach eng positiv Bilanz ze zéien. Wéi mat der Kreatioun zu Esch tatsächlech ëmgaange gëtt, versicht dëse Site ze dokumentéieren.

Evaluatioun ass d’Schlësselwuert fir d’Erfolleger vun der Escher Politik moossen ze kënnen a sënnvoll weider Schrëtt ze ënnerhuelen. Well de Bâtiment 4 als ee vun deene wichtegsten Elementer gegolt huet fir vill vun den Ziler souwuel vun Esch2022 wéi och vum Plan Connexions I ëmzesetzen, gouf hei eng breet ugeluechten Etude bestallt, an zwar vun zwee Chercheuren vun der Universitéit Avignon.

Bei all Geleeënheet gouf sech drop beruff, dass déi Etude gemaach gëtt an domadder séchergestalt gi kéint, dass déi richteg Schlëss aus den Erfahrungen ronderëm de Bâtiment 4 gezu gi wäerten.

D’Studie gëtt an der Feuille de Route Plan Connexions 2 genannt (S.9), se steet an der Autoevaluatioun vum Escher Kulturservice zur Erfëllung vum Plan Connexions:

“À l’heure actuelle, le travail d’études a généré (et va générer encore) des données inédites sur les publics eschois de la culture, qui servent de fondations à la prise de décisions ainsi qu’à l’élaboration de projets (comme celui du Bâtiment 4 par exemple).” (S.51).

Am offiziellen Rapport vun Esch2022 och:

“En collaboration avec Esch2022, la Ville a donc mis en place ou soutenu des lieux de participation (le Bâtiment 4 à Esch, le FerroForum à Esch-Schifflange avec le concours d’Esch2022 et l’Œuvre Nationale de Secours Grande-Duchesse Charlotte). Puis la Ville a initié des études sur la participation et ses effets durant 2022 (étude sur les tiers-lieux avec Esch2022, étude sur les Grands Rêveurs, etc.) et aussi des journées d’étude/formation sur la participation en collaboration avec Esch2022 et à destination des porteur·se·s de projets.” (S.88)

An och nach eng Kéier an der Äntwert op eng schrëftlech Ufro vun der LSAP Fraktioun am Escher Gemengerot am November 2023, hei schreift de Pim Knaff:

“Certains indicateurs ont fait l’objet d’enquêtes (en cours de finalisation) par le service Culture : c’est le cas de la participation citoyenne au Bâtiment 4 (étude avec Esch 2022 / Œuvre Nationale de Secours Grande Duchesse Charlotte / Avignon Université) ou de la participation des Grands Rêveurs aux Nuits de la Culture et Francofolies (service Culture / frEsch). (S. 2)

Am November 2023 wier déi Studie also “en cours de finalisation” op Basis vun där eigentlech 2023 dat neit Konzept fir de Bâtiment 4 ausgeschafft gi sollt? Op Nofro hin bestätegen d’Fuerscher vun der Universitéit Avignon, dass si dem Kulturschäffen Pim Knaff d’Studie schons am Mäerz 2023 präsentéiert hunn an dat finalt Dokument zanter Ufank Abrëll 2023 am Tirrang vum Escher Kulturservice läit. Bis haut bleift déi Studie, no där an der Tëschenzäit och eng Rei Journalist*inne gefrot hunn, verschwonnen.

Bis Juli 2024 läit keen eenzegen anstännege Bilan vu frEsch, de Francofolies an der Nuit de la Culture fir den Zäiträum 2021 an 2022 vir. Wéi den CA vu frEsch eigentlech seng Aarbecht mécht, ass awer eng Fro, déi kaum gestallt gëtt. Schlussendlech ass een Zesummespill vun Ëmstänn néideg, fir dass zumindest d’Gemengeconseilen een Abléck doranner kréien, wéi d’Gemengesuen dann ausgi ginn: Een neien Buergermeeschter zu Esch, Drock wéinst dem Steierskandal vum Pim Knaff, Drock vun der Press. No engem “Mëssverständnis” (Tageblatt, 2024) ginn d’Bilane dann schlussendlech awer eraus.

D’Dokumenter bestätegen eng Rei vu Punkten, déi frEsch schonn zanter Joeren virgeheit goufen. Hei geet et an éischter Linn ëm Firmen aus dem Ëmfeld vum Francofolies- an Nuit de la Cultures-Direkter Loïc Clairet, déi praktesch all déi lukrativ Opträg kruten. Vun deene 15 Firmen, déi déi meeschten Suen fir d’Nuit de la Culture 2022 kruuten, kommen der 8 vun ausserhalb vun der Groussregioun, 4 dovunner direkt aus Lille. Bei de Compagnien a Kulturproduktiounen ass et nach ee méi krasst Bild: Vun deene 7 beschtbezuelten Optrëtter kommen der 6 vun ausserhalb vun der Groussregioun, 3 dovunner aus Lille. D’Bühnenaarbechter*innen fir praktesch all Event kommen aus Lille a gi vun enger Firma mam Numm “La boite de scène” vermëttelt. Souguer déi eegen Firma vu Loïc Clairet an Emmanuel Vinchon krut Suen iwwerwisen.

D’Geldverschwendung beim Bridderhaus a bei der Konschthal gi siichtbar, alleng fir de Support bei der Informatik vun der Konschthal ginn 200.000€ drop. ARCELOR Mittal kritt 11.000 € de Mount fir de B5, ee weidert Gebai um Bord vun der Friche. Millioune gi just an d’Kommunikatioun gestach - ouni reellen Impakt. Fir d’Event “Reesch”, dirigéiert vum Cirque-du-Soleil Direkter, ginn an engem Dag 800.000€ agesat.

D’Bilanen weisen och een aneren Aspekt: Eng Trennung tëscht den ASBLen frEsch, Francofolies an der Escher Kulturnuecht huet ni bestanen. Als Organisatioun mam gréisste Budget huet frEsch Personal agestallt, dat haaptsächlech fir déi grouss Events geschafft huet. Och gëtt et keng wierklech Trennung tëscht der Gemeng Esch a frEsch: d’Gemengeservicer (zB. den Service Hygiene, den CIGL oder och den Service Juridique vun Esch stinn der ASBL zur fräier Verfügung).

Zanter September 2022 präsentéiere verschidden Associatiounen dem Escher Kulturservice an der Spëtzt vu frEsch hier Pläng, fir no der Zäit vun der Kulturhaaptstad zu Esch Fouss ze faassen a weiderzeschaffen. Richtung22 kritt vum Direkter vum Escher Kulturservice Ralph Waltmans a vum Escher Kulturschäffen Pim Knaff eng Konventioun mat der Stad Esch, um Model vun der Konventioun déi de Kollektiv ILL kritt, virgeschloen. D’Zäit vergeet, ouni dass eppes geschitt an ab Oktober ginn Nofroen och net méi beäntwert. De Budget, deen am Dezember 2022 fir 2023 deposéiert gëtt, schockéiert: Keng eenzeg nei Konventioun fir eng vun den Esch2022-Organisatiounen ass geplangt an et gëtt och keng Budgetslinn fir d’Nohaltegkeet vun Esch2022.

Den Direkter vum Kulturservice vertréischt: Fir d’Nohaltegkeet vun Esch2022 géif elo awer net d’Gemeng, mee frEsch suergen - hei wier ee spezielle Fërderprogramm entwéckelt ginn. Dee spezielle Fërderprogramm fir d’Nohaltegkeet vun Esch2022 ass schlussendlech d’“Carte Blanche”-Prozedur vun der Gemeng Esch fir Subsiden un zäitlech limitéiert Kulturprojeten ze verginn. Just dass d’Suen dës Kéier net vun der Gemeng, mee vu frEsch kommen. Fir ze verhënneren, dass sech zevill Organisatiounen mellen gëtt d’Informatioun, dass dës Carte Blanche iwwerhaapt existéiert, net public gemaach. Iwwer Email informéiert de Kulturservice eenzel Organisatiounen.

Den Zäitplang ass een Desaster: D’Entscheedungen, wien eng Carte Blanche kritt fällt éischt spéit am Mee 2023, déi nei Konventioune ginn deelweis souguer éischt am November 2023 vu frEsch ënnerschriwwen - fir Projeten, déi d’Pérenitéit vun 2022 hätten ofséchere sollen. Och d’Gesamtzomm, déi fir d’Carte Blanche zur Verfügung steet ass ee schlechte Witz: Grad mol 200.000€ goufe vu frEsch dofir op d’Säit geluecht. Bei engem Gesamtbudget vu frEsch vun 4 Mio. € fir 2023.

De Kollektiv vum Bâtiment 4 hat et endlech gepackt, ee RDV mam CA vu frEsch ze kréien, och wann schlussendlech net mol d’Hallschent vun de Memberen vum CA de Wee an de Bâtiment 4 fënnt. Fir d’Memberen vum Kollektiv vum Bâtiment 4 ass d’Reunioun ee Schock.

De Pim Knaff dominéiert d’Reunioun a wëll haaptsächlech iwwer Obdachloser schwätzen, déi een aus dem Bâtiment 4 raushale misst, an iwwer ee Monument an déi grouss Bühn op der Piazza, déi CELL nees ofbaue sollt. Lues a lues gëtt kloer, dass de Memberen vum CA vu frEsch guer net bewosst ass, wéi de Bâtiment 4 organiséiert ass, wéi d’Cerclen funktionéieren a wat zanter 2021 hei geschitt ass. Et kënnt zu absurden Momenter an deene Memberen vum B4-Kollektiv d’Projetsbeschreiwung fir d’Œuvre zitéieren an den Beschreiwungstext vum Internetsite, deen vu frEsch selwer iwwert de Bâtiment 4 geschriwwe gouf, virliesen fir nozeweisen, dass d’Iddi vun enger Autogestioun vum Bâtiment 4 net nei ass. De Pim Knaff behaapt sech drop, dass eng Autogestioun nimools gewollt wor, dass de Kollektiv vum Bâtiment 4 hei näischt ze soen hätt an dass d’Gemeng mat de Räim maache géif, wat se wéilt. Hien deklaréiert, dass de B4 Kollektiv kee Matsproocherecht bei de Finanzen, beim Verginn vun de Räim a beim Astellen vum Personal hätt.

No laangen Diskussiounen gëtt festgehalen, dass frEsch innerhalb vun hierem CA weider iwwer d’Fro vun der Gestioun berode wäert an dann Decisiounen huele wäert, duerno sollt een näechst Treffen stattfannen. Zu deem Treffen kënnt et ni, et entsteet ee Vakuum innerhalb vum Bâtiment 4 wärend de Kulturservice ufänkt, eenzel Gruppen aus dem Bâtiment 4 ze geheien.

Och aner Problemer geet frEsch net un. Et gouf nach keen Ersaz fir de Facilitateur Culturel rekrutéiert, opschonns de Posten schonn am November ausgeschriwwe gi wor a villverspriechend Kandidat*innen sech gemellt haten. Schlussendlech gëtt awer just de Facilitateur Technique zeréck an de B4 versat. Et gëtt kee Budget méi fir Aktivitéiten am B4 an, vill méi wichteg, et gëtt keng Budgetslinn vun der Gemeng, fir onofhängeg Kulturhaaptstadprojeten weiderzeféieren. Fir eng vill ze kleng Bourse (“Carte Blanche”) vu frEsch bewerben sech déi Gruppen, déi iwwerhaapt gewuer goufen, dass déi Méiglechkeet besteet - déi meescht ginn eidel aus. Ëm déi nämlecht Zäit ginn och d’Social-Media Accounts (Facebook an Instagram) vum Bâtiment 4 inaktiv.

Ëmmer manner Aktivitéiten fannen am Bâtiment 4 statt. Vum Plan Connexions schwätzt kee méi.

Nodeems sämtlech Versich, mam Kulturservice an d’Gespréich ze kommen, a Garantien fir d’Zukunft vum Bâtiment 4 ausbliwwe sinn, geet Richtung22 am Mee 2023 un d’Ëffentlechkeet. An engem Pressestatement gëtt frEsch als “Black Box”, d’Nohaltegkeet no Esch2022 als Farce, an d’Ukënnegungen vum Kulturschäffen Pim Knaff zur Kulturpolitik als eidel Walkampfmanöver bezeechent. Banneren ginn um Bâtiment 4 opgehaangen an de Fall schléit Wellen an der Press (Tageblatt, 2023).

Just dräi Deeg duerno, an domat just 2 Wochen virum Enn vun allen Kontrakter am Bâtiment 4, kënnegt frEsch un, een Deal mat Arcelor Mittal bis 2029 fonnt ze hunn an dass d’Gruppen am Bâtiment 4 bleiwe kéinten. Éischt méi spéit kënnt raus, dass d’Zukunft vum Bâtiment 4 guer net a Fro gestallt wor, mee dass sech déi eigentlech Verhandlungen ëm de Sëtz vum Personal vu frEsch, Francofolies an Nuit de la Culture am B5 gedréint hunn. De Bâtiment 4 gouf vu frEsch als Verhandlungsmass an als Noutléisung fir d’Personal vu frEsch agesat. Och gëtt, no méintelaangem Waarden, endlech ugekënnegt, wien dann elo eng “Carte Blanche” vu frEsch kréie géif. Dee gréisste Budget attribuéiert de Jury Richtung22. Amplaz zouzeginn, dass net genuch Budget virgesi wor (200.000€ fir sämtlech Demanden vun potentiell 40 Gruppen, déi 2022 vu frEsch Co-Finanzéiert goufen) schléit den Direkter vum Kulturservice Ralph Waltmans vir, 70.000€ aus dem Bâtiment 4 Budget ze verdeelen, déi bis dohinner ongenotzt bliwwe sinn (well de Cercle de Finances vum B4 jo vu frEsch opgeléist gi wor).

Gläichzäiteg eskaléiert d’Situatioun am Bâtiment 4: D’Equipe vu CELL kritt kuerzfristeg matgedeelt, dass hier Räim ab dem 1. Juni fir aner Kënschtler*innen reservéiert sinn. Just e puer Deeg drop gëtt de Projet Bunker, deen nach fir dee Weekend ee gréissert Event am Bâtiment 4 organiséiert hat, virun d’Dier gesat. An engem laange Statement geet noc.turn op déi rezent Entwécklungen an a schreift:

“We would find it hard not to believe it would only be a nightmare if this action did not fit in so seamlessly with the many other stories in Bâtiment 4”.
De Ralph Waltmans versicht an der Press alles riicht ze béien (Woxx, 2023), während de Pim Knaff vun der Bildfläch verschwënnt. Iwwer Nuecht verschaft de Facilitateur Technique sech Zougank zu de Bureauen vu Richtung22, schneid d’Banneren lass, a verbrennt se am Haff. Ob dat seng eegen Iddi wor, bleift onkloer, jiddwerfalls entschëllegt hie sech an engem Mail un den CA vu frEsch.

Dass d’Situatioun ronderëm de Bâtiment 4 kuerz virun de Walen eskaléiert, wor sou net vum Kulturschäffe Pim Knaff geplangt. Virun de Walen wollten hien an de Buergermeeschter Mischo nach eng Kéier d’Kultur als riseg Party inszenéieren: Mat Discoursen iwwer ee genialt Kulturhaaptstadsjoer, der Ukënnegung vun enger “Biennale” fir 2024, a virun allem mat engem nach méi grousse Francofolies-Festival um Walweekend, sou wéi dem komplett wahnsinnegen “Summer in the City”, fir dat och iwwert de Walweekend eng Anlag fir ze surfen am Stad-Kär installéiert gouf (Käschtepunkt alleng fir d’Surf-Anlag: 120.000€ fir 3 Wochen (Tageblatt.lu, 2023).

Op enger Walveranstaltung vun déi Gréng zu Esch, op där och d’Kulturministesch Sam Tanson optrëtt, ass och de Bâtiment 4 Thema. Déi Gréng, bis dohinner Koalitiounspartner vun der CSV an der DP, stelle sech als Verdeedeger*inne vum Bâtiment 4 an och vun der Autogestioun vum Projet duer. De Spëtzekandidat Meris Sehovic verséchert, dass hien all potentiellen Koalitiounspartner mat engem präzisen “Wording” dozou brénge wäert, Garantien fir de Bestand vum Bâtiment 4 als Tiers Lieu auszeschwätzen. Am Grénge Walprogramm steet:

“Wir setzen uns für die Weiternutzung des Bâtiment 4 für kulturelle Zwecke ein und erhalten die Selbstverwaltung durch die ansässigen Kulturschaffenden”.

Zwar gewënnt d’LSAP d’Walen, mee well et rechneresch och sou just duergeet fir eng Neioplag vun der CSV-DP-Grénger Koalitioun packt d’Oppositiounspartei net de Sprong un d’Muecht (Land, 2023). A wéi et sou ass mat de Verspriechen virun de Walen, ass duerno och näischt méi iwwert de Bâtiment 4 ze héieren. Am Koalitiounsaccord steet zwar ee Bekenntnis zum Plan Connexions, mee de Bâtiment 4 gëtt net emol ernimmt.

De Loïc Clairet ass, genee wéi säi Virbild Emmanuel Vinchon, ee vill beschäftegte Mann. Déi zwee léiere sech warscheinlech zu Lille kennen, wou de Loïc Clairet studéiert an den Emmanuel Vinchon ënnerriicht. Wéi Marseille-Provence 2013 Kulturhaaptstad ass, ass de Loïc Clairet eng éischte Kéier mat dobäi, a kuerz drop dann och am Team fir Mons 2015, wou hie spéider Directeur Culturel vun der Fondation Mons 2025 gëtt. Op der Positioun bleift hien awer just ee Joer, ier hie vum Emmanuel Vinchon op Esch geruff gëtt.

2022 wor hien nieft sengem duebelen Direktersposten bei de Francofolies an der Kulturnuecht och nach President vum Verbond vun de Francofolies-Festivaler an ass dann matzen am Kulturjoer dofir duerch d’Welt gereest. Seng Passioun schéngt awer d’Ënnerriichten ze sinn, zanter 2016 ënnerriicht hien op der Université Lille 3 zu Dunkerque. Vun Ufank un iwwerschneid sech seng Aarbecht op der Université du Littoral Côte d’Opale mat senger Aarbecht zu Esch. Hie gëtt mol méi, mol manner Coursen: fir d’Semester 2023/2024, wou hien als Direkter vu frEsch d’Biennale lancéiert, hält hie gläichzäiteg net manner wéi 7 verschidden Coursen zu Dunkerque an ass prinzipiell weder Méindes nach Freides am Land.

Dass keen*t an der Equipe vum Loïc Clairet sech beschwéiert läit wuel och dorunner, dass hien sech zu Esch haaptsächlech mat ale Bekannten ëmginn huet. Do wier den Directeur Technique Olivier Payen, deen och bei Mons 2015 dobäi wor, genee sou wéi de Philippe Dethier, dee bei frEsch elo Responsable de Production ass, an och d’Sarah Celeapcä, elo Responsabel fir d’Communicatioun a virdrunner an der Fondation Mons 2025. Wat zumindest d’Männer verbënnt: zousätzlech zu hiren Jobs zu Esch, bedreiwe si och Firmen, déi Opträg zu Esch kréien. Domat awer net genuch, fir d’Equipe ze komplettéieren, rekrutéiert de Loïc Clairet och seng Studéierender aus Lille: 2022 schaffen 3 eemoleg Student*innen vu Lille direkt ënnert dem Loïc Clairet zu Esch.

Fir d’Bild ofzeronnen, huet de Loïc Clairet natierlech och eng Exit-Strategie prett. Als Kulturberoder steet hien permanent mat engem Been am näechste Projet, sou zum Beispill an der gescheiterter Kandidatur fir Reims 2028 oder och am “Team Namur 2030”.

D’Linn fir Esch2022 verschwënnt direkt nom Joer vun der Kulturhaaptstad aus dem Budget vun der Stad Esch. An awer zeechent sech elo ee kloert Bild vun der neier Realitéit of. D’Nuits de la Culture an d’Francofolies fusionéieren elo mat frEsch. D’Bridderhaus an d’Konschthal ginn iwwer a Gemengenhand, fir do un nach méi Budget ze kommen: si pendelen sech an de Budgeten fir 2024 an 2025 bei eppes méi wéi 3,6 Mio. € an. D’Struktur an d’Missioune vu frEsch hu sech domat komplett verännert, mee souwiesou huet keen an der Gemeng ee Plang dovunner, wat eigentlech innerhalb vu frEsch geschitt.

De Subside fir frEsch bleift och ouni Konschthal a Bridderhaus op héijem Niveau (2024: 4,5 Mio. €), an dat well d’Festivaler Francofolies, Nuit de la Culture an och d’Biennale elo hei ugesiedelt ginn. Och de Projet Elektron, deen usech dat artistescht Ierwen vun Esch2022 ënnert der Directrice Artistique Francoise Poos weiderdroe soll, gëtt frEsch ënnergeuerdnet a gëtt do zesummegestrach. D’Carte Blanche vu frEsch, déi nach 2023 vu frEsch als grouss Mesure präsentéiert gouf, fir zumindest e klengen Deel vun den onofhängege Projeten vun 2022 weiderféieren ze kënnen, fällt 2024 komplett fort.

Direkt fir 2023 vergëtt d’Stad Esch genee een eenzegen zousäzlechen Subside, an zwar 117.000€ un d’S. à r. l. LOA (Luxembourg Open Air), alt nees ee Festival ouni wierklechen Impakt op déi lokal Konschtzeen. Méi spéit am Joer 2023 gëtt dann och eng Konventioun mat Rosa Lëtzebuerg ënnerschriwwen, déi weiderhin de Pride-Festival zu Esch organiséiere sollen.

Déi sechs Gemengeconseilleren vun der LSAP reechen den 02.10.2023 hier schrëftlech Ufroen un De Pim Knaff an. Et geet ëm de Bilan vun Esch2022 an ëm eng Rei vun oppene Froen zu frEsch, de Festivaller an de Kulturinstitutiounen. Grondsätzlech gräift d’LSAP vill relevant Punkten op, freet zum Beispill firwat déi lokal Kulturinstitutiounen net méi wierklech bei der Nuit de la Culture implizéiert sinn, awéiwäit d’Gemengeservicer fir d’Aarbecht vu frEsch mat abezu ginn an ob d’Bridderhaus an de Bâtiment 4 iwwerhaapt funktionéieren. D’Äntwert taucht den 8. November op.

Den Argumentaire an den Äntwerten leeft iwwert déi Schinn, déi Pim Knaff, Ralph Waltmans a Loïc Clairet schonn zanter Joren féieren, a well vill vun de Froe selwer immens platt formuléiert sinn, hunn déi Escher Kulturresponsabel een einfacht Spill. Méi präzis Froe ginn einfach guer net beäntwert an et ginn och bewosst falsch Informatiounen erausginn.

Deeler vum Bullshit-Bingo:

• Et gëtt e Bekenntnis zum Plan Connexions virgetäuscht awer ni mat konkrete Mesure beluecht, z.B.:

  “Pour les Francofolies, les Nuits de la Culture, et les nouvelles infrastructures, les indicateurs dépendent des objectifs de chaque institution. Ils sont qualitatifs (participation citoyenne, satisfaction…) ou quantitatifs (fréquentation…). Ils sont souvent fixés en relation avec les objectifs de la stratégie culturelle.” (S.2)

• Evaluatiounen an Etuden ginn erwäänt, déi awer leider nach net fäerdeg wieren - z.B.:

  “Certains indicateurs ont fait l’objet d’enquêtes (en cours de finalisation) par le service Culture : c’est le cas de la participation citoyenne au Bâtiment 4 (étude avec Esch 2022 / Œuvre Nationale de Secours Grande Duchesse Charlotte / Avignon Université) ou de la participation des Grands Rêveurs aux Nuits de la Culture et Francofolies (service Culture / frEsch).” (S.2)

• Alternativ dozou ginn Etuden versprach, fir déi et ni d’Intentioun gouf se wierklech duerchzeféieren (S.3).
• Et gi vill Ukënnegungen an eidel Versprieche fir d’Zukunft: Bei méi konkrete Froen berifft sech de Pim Knaff dorops, dass jo nach alles ganz nei wier a grad éischt déi néideg Initiativen ergraff géife ginn. Z.B. de Fait, dass d’Bridderhaus nach net wierklech benotzt gëtt an et keng Méiglechkeeten ginn, sech fir eng Residenz ze bewerben beäntwert hien mat dem Annoncement:

  “Les artistes qui désirent soumettre une candidature pour une résidence au Bridderhaus pourront le faire dans le cadre d’un appel public et international qui sera lancé en 2024.” (S.15)
  Esou een Appel public ass bis Ufank 2025 nach net lancéiert ginn, am Bridderhaus sinn (Stand Februar 2025) grad emol 2 Residencen besat.

• Op aner Froe gëtt einfach guer net geäntwert, zB.

  Question LSAP: “Quels accords ont été conclus avec des partenaires ou des prestataires de services pour garantir la réussite des Francofolies ? Pouvez-vous également nous informer sur le coût de ces accords ?” Reponse Pim Knaff: “La réponse est la même que pour la Nuit de la Culture, un détail exhaustif est impossible et illisible et la non prise en compte des retombées économiques est réductrice de l’implantation et du bienfondé du projet sur son territoire. […]” (S.18)

• Zum Bâtiment 4 ginn u sech just Liggen a falsch Verspriechen an den Äntwerten opgezielt, sou schreift De Pim Knaff z.B.:

  “L’activité artistique, culturelle et socioculturelle sur le site ne cesse de croître depuis l’ouverture du Bâtiment 4 en décembre 2021. Si en 2021, le nombre de porteurs de projets ayant signé une convention était de 8, il est passé à 34 en 2022 pour être au nombre de 62 en octobre 2023.”

Zum nämlechte Moment am November 2023 verschéckt frEsch eng Mail u sämtlech Gruppen a Kënschtler*innen am Bâtiment 4, inklusiv enger Lëscht vun deenen, déi sech de Moment am Gebai befannen. Et sinn der grad mol 22. Och all weider Äntwerte si feelerhaft, d’Informatiounen zum Budget vum Bâtiment 4 falsch, d’Informatiounen zum Personal falsch (genee sou wéi d’Verspriechen 2024 nach eng weider Persoun anzestellen) an et gëtt einfach eng Gouvernance a Funktiounsweis vum Bâtiment 4 erfonnt.

D’Froe vun der LSAP an d’Kritik, déi lo ëmmer méi dax och um Niveau vum Gemengerot geäussert gëtt, weisen zumindest Usazweis een Effekt. Nodeems méintelaang näischt geschitt ass, kënnt et am Bâtiment 4 am November 2023 zu engem Treffen tëscht deene Gruppen a Kënschtler*innen, déi nach iwwereg sinn.

De Setting vun der Reunioun ass speziell, fir dat mannst ze soen. Amplaz dass et eng grouss Versammlung gëtt, invitéiert den CA vu frEsch (net emol d’Hallschent vun de Memberen ass präsent) d’Gruppen a Kënschtler*innen aus dem Bâtiment 4 a klenge Gruppen noeneen an d’Entrevue. Gefrot gëtt no Besoinen an Erwaardungen un de Bâtiment 4. De grousse Fazit duerno innerhalb vu frEsch: d’Autogestioun (déi jo vu frEsch selwer schonn 9 Méint virdrunner clôturéiert gouf) géif net funktionéieren. frEsch versprécht de Leit am Bâtiment 4, dass et geschwënn eng gemeinsam Reunioun géif ginn, op där dann ee Konzept fir de Bâtiment 4 virgestallt gëtt. Esou eng Reunioun huet bis haut (Februar 2025) net stattfonnt. Fir d’Ausschaffen vum Konzept gëtt de Loïc Clairet beoptragt.

Och op anere Punkten gëtt et zumindest e bëssi Beweegung. Sou goufen fir d’“Carte Blanchen” vum Joer 2023, déi am Februar agereecht goufen a fir déi et am Mee eng Decisioun gouf, schlussendlech am November 2023 d’Kontrakter ënnerschriwwen. Eng Persoun, déi bei frEsch fir d’Compta zoustänneg wor an net mat bei der Konschthal an dem Bridderhaus iwwerholl gouf, soll an Zukunft zumindest iwwerganksweis de Bâtiment 4 geréieren, sou dass et no engem Joer eng éischte Kéier nees wierklech eng Uspriechpersoun gëtt.

Een offizielle Grond fir rausgeheit ze ginn krut Richtung22 bis haut nach net vu frEsch genannt. Et schéngt evident, dass hei och politesch Ressentimenter a perséinlech Egoen raspillen, mee reng theoretesch misst et och een offizielle Grond ginn. Den direkte Kontakt tëscht frEsch an dem Konschtkollektiv reduzéiert sech allerdéngs op 3 kuerz Bréiwer, déi alleguer an der Haaptsaach just de Message transportéieren: Dir flitt raus.

Vun eenzelne Memberen aus dem frEsch-Verwaltungsrot kritt Richtung22 matgedeelt, dass de Loïc Clairet (dee bis dohinner näischt mam Bâtiment 4 ze dinn hat a bis haut och nach a kengem direkte Gespréich mat Richtung22 wor) hinne folgend Grënn iwwerbruecht hätt: Richtung22 hätt sech net un den “Reglement d’Ordre Interieur” gehalen, aner Gruppen aus dem Bâtiment 4 hätte sech iwwer Richtung22 beschwéiert, a Richtung22 hätt Schlässer ausgetosch. An engem weidere Mail un de Verwaltungsrot vu frEsch stellt Richtung22 kloer, dass et kee Réglement d’Ordre Interieur gouf, well dat deemols vum Kollektiv vum Bâtiment 4 geplangten Dokument ni fäerdeg ausgeschafft gi konnt, well frEsch et blockéiert hat. Schlässer goufen ausgetosch an och aner Renovatiounsaarbechten duerchgefouert, well frEsch iwwer Méint net fäheg wor och just déi grondleeënst Entretiens-Aarbechten ze leeschten - doriwwer wor frEsch informéiert. Op de Virworf, aner Gruppen géifen sech géint Richtung22 beschwéieren, äntwerten déi aner Gruppen selwer an engem gemeinsame Bréif un den CA vu frEsch a stelle kloer, dass dat net de Fall ass. Si schreiwen ë.a.:
“Aus eiser Siicht hunn di verschidde Membere vu Richtung22 vill dozou bäigedroe fir en Zesummeliewen am Bâtiment4 mat all de Bâtisseur.euse.n ze kreéieren an z’ënnerhalen.”

Well frEsch am Laf vum Mee weider ëffentlech ënner Drock geréit, gëtt schlussendlech ee Pressecommuniqué verschéckt. Hei lëscht frEsch Grënn op, allerdéngs elo ganz anerer, wéi déi déi intern virdrunner genannt goufen : “Convaincu que le maintien d’une atmosphère vivante, créative et innovante au sein du Bâtiment4 requiert une évaluation régulière de la pertinence d’une reconduite éventuelle des contrats de mise à disposition de tous les occupants du Bâtiment4, une analyse a été réalisée en mars 2024 en prenant en compte les critères suivants :

• Fréquentation et utilisation régulières des espaces mis à disposition,
• Contribution à la vie du tiers-lieu culturel,
• Participation à la vie culturelle eschoise,
• Participation à la transformation de l’image de la ville,
• Respect de la sécurité au B4,
• Propreté et rangement de la cuisine après utilisation,
• Propreté et rangement des salles communes après utilisation”

Och op dës deels absurd Virwërf geet Richtung22 vis-a-vis vum CA vu frEsch an (Äntwert vu Richtung22) a bidd fir déi Xte Kéier een direkt Gespréich un. Allerdéngs sickeren zu deem Moment schonn aner Grënn duerch, déi wuel tatsächlech ausschlaggebend gewiecht sinn. An zwar gouf dem Grupp “Art libre”, deem seng Atelieren renovéiert gi sollen, vum Pim Knaff a vum Daliah Scholl eng Alternativ proposéiert: D’Räim vu Richtung22 schéngen ideal, well et hei ee Waasseruschloss, genuch Plaz, an och een Zougank zu Staarkstroum gëtt. “Art libre” krut versprach den 1. Juni 2024 aplënneren ze kënnen. Zwar trëfft sech dëse Grupp just zwee mol an der Woch, mee en huet gutt Kontakter an d’Escher DP. Fir d’Theorie, dass d’Räim am Bâtiment 4 no 2023 einfach direkt ënnert der Hand vum Kulturschäffen oder och vum Direkter vum Kulturservice verdeelt ginn, schwätzt och déi Art-a-Weis u ween, an ënnert wéi engem Emstänn, weider Räim am Bâtiment 4 verdeelt ginn: u Leit, déi den urspréngleche Kritären net entspriechen - an och net deene Kritären, déi vu frEsch grad erfonnt goufen, fir Richtung22 lasszeginn, wéi zum Beispill deen vun der reegelméisseger Frequentatioun vum Bâtiment 4.

Architektur - dat ass d’Thema vun der éischter Biennale zu Esch, och wa vill vun den Veranstaltungen näischt mat Architektur ze dinn hunn. Mëttlerweil mécht d’Press sech einfach just nach lëschteg iwwer dat, wat frEsch präsentéiert (Wort, 2024).

Den éischten Dag vun der Ouverture fällt wéinst dem Wieder an d’Waasser, um zweeten Dag komme wéineg Leit. Besonnesch symbolesch ass awer, dass d’Ouverture op deen nämlechten Datum geluecht gouf wéi den Culture Forest Festival, den eenzege Festival zu Esch, deen tatsächlech déi lokal Muséksszeen visibel mécht. An natirlech weder vu frEsch, nach vum Escher Kulturservice finanziell ënnerstëtzt gëtt.

Net just d’Iddi, eng Biennale ze organiséieren, huet de Loïc Clairet aus Mons matbruecht, de villbeschäftegten frEsch Direkter benotzt och am Detail ëmmer nees déi nämmlecht Event Konzepter. Zum Beispill gläicht d’Iddi vu « LËT’Z DANCE » staark dem Konzept vun “Tout Mons Danse”, just dass den lokalen Contenu hei och nach geklaut ass, an sech déi betraffe Fuerscherin Laura Steil och nach beschwéiert (Tageblatt, 2024).